Urzędy

Każdy migrant lub migrantka na początku swojego pobytu w Polsce staje przed wyzwaniem załatwienia kwestii administracyjnych. Aby usprawnić sobie to zadanie, warto orientować się, gdzie znajdują się urzędy obsługujące poszczególne rodzaje spraw. Poniższy spis może okazać się w tym pomocny. Na dole strony znajdują się informacje adresowe Urzędów.

Legalizacja pobytu

Pierwsza, najbardziej podstawowa sprawa urzędowa dotyczy legalizacji (rejestracji) pobytu w Polsce. W tym celu należy się udać do Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, będącego lokalnym przedstawicielstwem państwowej administracji rządowej. W Krakowie Wydział Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców mieści się w okolicach Ronda Mogilskiego. W związku ze wzrostem liczby obcokrajowców składających wnioski o legalizację pobytu, w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim uruchomiono telefoniczną rejestrację terminów składania dokumentów. Rejestracji dokonuje się od poniedziałku do piątku w godz. od 9:00 do 14:00 dzwoniąc na numer telefonu 12 392 18 30 lub 12 392 18 31. Sala obsługi cudzoziemców znajduje się po prawej stronie od wejściu do budynku Urzędu. W tej instytucji załatwia się również wszelkie inne sprawy związane z pobytem w Polsce. Więcej informacji na ten temat znajduje się w dziale Legalizacja pobytu.

Meldunek

Sprawy związane z zameldowaniem załatwia się w Urzędzie Miasta w Wydziale Spraw Administracyjnych w oddziale właściwym ze względu na miejsce zamieszkania (trzeba najpierw zorientować się, do jakiej dzielnicy przynależy adres, pod którym chcemy się zameldować). Obowiązek meldunkowy w Polsce zostanie zniesiony 1 stycznia 2018 r. Szczegółowe informacje na temat procedury meldunku można przeczytać w dziale Kraków Info Migrator Mieszkania oraz Kraków Info Migrator Przydatne formularze.

Ubezpieczenie zdrowotne

Bardzo ważne jest, by posiadać zaświadczenie o ubezpieczeniu zdrowotnym, co załatwia się w Oddziale Wojewódzkim NFZ. Jego krakowska siedziba znajduje się w niedalekiej odległości od centrum. Po wejściu do budynku należy pobrać z automatu numerek zgodnie z rodzajem załatwianej sprawy i/lub krajem pochodzenia i oczekiwać na swoją kolej. Po wyświetleniu numerka podchodzi się do odpowiedniego okienka i wyjaśnia swoją sprawę. Przeważnie procedura polega na złożeniu wypełnionego wniosku o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym.

Ubezpieczenie społeczne

Aby dopełnić procedury ubezpieczeniowej rozpoczętej w NFZ, jak również, by załatwić sprawy związane ze świadczeniami takimi jak te emerytalne bądź rentowe, należy udać się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W Krakowie znajdują się cztery oddziały ZUS. Warto pamiętać, że większość spraw można załatwić w każdym z nich i nie ma potrzeby wybierania oddziału głównego.

Poszukiwanie zatrudnienia, sytuacja bezrobocia

Jedną z najczęstszych i najpilniejszych potrzeb migrantek i migrantów jest posiadanie środków na utrzymanie. W tych kwestiach pomocne okazują się urzędy pracy – zarówno jeśli chodzi o przeszukiwanie ofert, jak również kwestie transferu zasiłku dla bezrobotnych (co jest opcją tymczasową, niemniej warto o niej pamiętać).

Wojewódzki Urząd Pracy jest tą instytucją związaną z zatrudnieniem, z którą powinni się kontaktować cudzoziemcy i cudzoziemki, gdy chcą ubiegać się o status osoby bezrobotnej (a tym samym również o zasiłek i inne świadczenia z nim związane). W WUP składa się dokumenty potrzebne do otrzymania takiego statusu i to ten organ wydaje decyzję. Ponadto WUP obsługuje sprawy związane z transferem zasiłku z państwa migranta, jeśli jego państwo dosyła dokument U2 na podstawie zaświadczenia z Polski. (Większość państw jednak wydaje ów dokument bez takiego zaświadczenia i migrant je odbiera przed przyjazdem do Polski w stosownym urzędzie w swoim kraju, a następnie udaje się do Grodzkiego Urzędu Pracy w Krakowie – patrz niżej).

Poza Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie działa również Urząd Pracy Powiatu Krakowskiego dla mieszkańców gmin ościennych Krakowa, należących do powiatu krakowskiego (ziemskiego). Pozostałe osoby mogą w nim poszukiwać ofert pracy. W Krakowie znajduje się również Grodzki Urząd Pracy, w którym cudzoziemki i cudzoziemcy mogą dokonać transferu zasiłku dla bezrobotnych ze swojego kraju oraz znaleźć oferty pracy na terenie Krakowa.

Sprawy podatkowe

Obecnie NIP, czyli Numer Identyfikacji Podatkowej, jest obowiązkowy tylko w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą. Zakładając i prowadząc działalność gospodarczą konieczne jest uregulowanie różnych kwestii podatkowych. Dla tego typu spraw właściwymi instytucjami są urzędy skarbowe. W nich też składa się regularne (coroczne bądź comiesięczne) rozliczenia podatkowe. W Krakowie działa kilka urzędów skarbowych, które obsługują petentów ze względu na ich miejsce zamieszkania oraz rodzaj sprawy (patrz niżej - Małopolski Urząd Skarbowy).

Szkoła i obowiązek edukacyjny

Każde dziecko zamieszkujące na terenie Polski (w tym także dziecko-migrant) jest objęte obowiązkiem edukacyjnym, co w praktyce oznacza, ze musi uczęszczać do szkoły. Procedura zapisania dziecka do szkoły publicznej (bezpłatnej) nie jest skomplikowana - wystarczy dowiedzieć się, jaka szkoła jest placówką rejonową dla danego miejsca zamieszkania, udać się do sekretariatu tej szkoły i wyrazić chęć zapisania tam dziecka (dla cudzoziemca nieznającego języka polskiego załatwienie takiej sprawy może okazać się trudne, dlatego najlepiej udać się tam w towarzystwie osoby, która ułatwi komunikację). W razie jakichkolwiek trudności bądź pytań związanych z kwestiami edukacyjnymi, można się kierować do Wydziału Edukacji w Urzędzie Miasta Krakowa lub do Kuratorium Oświaty w Krakowie. Tutaj znajduje się lista szkół podstawowych w Krakowie wraz z rejonami oraz lista gimnazjów w Krakowie wraz z rejonami.

Pomoc społeczna

Czasem pojawiają się również inne życiowe trudności uniemożliwiające zaspokajanie najpilniejszych potrzeb i życie w godnych warunkach. Wtedy warto zgłosić się do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, którego celem jest przeciwdziałanie i pomoc w takich sytuacjach. MOPS oferuje pomoc psychologiczną, wsparcie socjalne i integracyjne, a korzystanie z tych usług przysługuje wszystkich osobom legalnie przebywającym na terenie Polski.

Małżeństwo

Chcąc wstąpić w związek małżeński, trzeba udać się do Urzędu Stanu Cywilnego, by uzyskać informacje na temat procedury, wypełnić i złożyć odpowiednie dokumenty potrzebne do zawarcia małżeństwa. Powinno się to załatwiać co najmniej miesiąc przed planowanym ślubem, choć w przypadku małżeństw mieszanych polsko-cudzoziemskich procedura może się przedłużyć. W takim urzędzie rejestruje się także narodziny i zgony. W Krakowie funkcjonują dwa Urzędy Stanu Cywilnego.

Prawo jazdy

Kolejną sprawą jest wymiana prawa jazdy. Osoby posiadające ten dokument wyrobiony w krajach UE, EOG oraz Szwajcarii nie mają takiego obowiązku (o ile nie zmienili miejsca zamieszkania, wtedy muszą wymienić dokument, by dane na nim się znajdujące były zgodne ze stanem faktycznym). Osoby z innych państw powinny wymienić prawo jazdy po 6 miesiącach pobytu w Polsce (w czasie procedury muszą ten pobyt udokumentować). Wymiana prawa jazdy odbywa się w Referacie Praw Jazdy Urzędu Miasta Krakowa. Tam też można się starać o wydanie międzynarodowego prawa jazdy (nie trzeba zdawać dodatkowych egzaminów), przydatnego zwłaszcza poza Europą. Należy złożyć wypełniony wniosek, ksero dotychczasowego dokumentu, fotografię, dowód wpłaty oraz (w przypadku osób z prawem jazdy wydanym poza UE, EOG i Szwajcarią) tłumaczenie przysięgłe dokumentu.